Lói thế lào thì lói!



(TT&VH Cuối tuần) - Hà Nội đã bắt đầu cái gọi là cuộc chiến chống nói ngọng. Mừng quá! 13 huyện ngoại thành đã bắt đầu có những tiết học để giảng dạy cách phát âm đúng. Nhưng mà, có vẻ như không dễ, việc phát âm cho chuẩn l, n.

Camera thấy một sự thật thế này, đi khắp nước, chẳng địa phương nào nhầm lẫn l, n nhiều như chính đất Thủ đô. Đơn giản, vì Thủ đô là nơi dân bốn phương tụ họp. Có trăm ngàn cách để thành người Hà Nội, có trăm ngàn kiểu đi lại nói năng từ ngày ra phố, biết thế nào là chuẩn chứ? Nếu chẳng có ai hướng dẫn người ta cứ lói thế lào thì lói, chết ai đâu! Không có chủ trương này, lâu ngày chẳng ai biết đúng sai chỗ nào, động tẹo lại hỏi nhau l cao hay l thấp, chờ trâu hay chờ chó…, nghe rất buồn cười, nghìn năm văn hiến ai lại thế. Nhưng có chủ trương này, thì ngoài cái chuyện mừng, nghĩ xa xa một chút bỗng dưng hơi hoang mang…

Lý do để hoang mang, là đã từ lâu, Camera ngờ ngợ chính mình mới ngọng, dù mình bảo cái lá là cái lá, không phải cái ná… Nhưng mình có vẻ như thiểu số. Mỗi sớm đi ra đường, nghe những câu chuyện râm ran người đi đường nói hoặc cãi nhau, thành phố giống hệt một cái làng to, chỉ khác cái làng ở chỗ nhiều ô tô xe máy nên tắc đường liên tục, sẽ thấy cái sự l, n nhầm lẫn hiển nhiên đến mức người nói đúng lại là nói sai, vì ít. Nghe trên truyền hình cũng vậy, cả những người trông rất oách, phát biểu ở những nơi chốn rất oách, vẫn cứ “lăm vừa qua đất lước ta có nhiều bước phát triển nớn nao”, bảo sao không hoang mang được?

Thêm lý do nữa, trẻ em đến trường - nội thành cũng không phải không có - các thầy các cô lói tiếng lào ra tiếng ý - nên bắt chúng nói đúng, trước hết phải từ các thầy. Mà trước đấy, từ lúc tập nói, bác giúp việc đã dỗ dành những câu như: không chịu ăn bác sẽ đánh cho nằn đít nên! Nên, một cách đầy tiêu cực, Camera nghĩ chủ trương nói không với ngọng này ở Hà Nội rất khó thực hiện. Muốn, phải tiến hành trên cả nước, phải cấm phóng viên, phát thanh viên nói sai l, n trên truyền hình (việc này hiếm thôi nhưng có), quan trọng nữa là các bậc có chức quyền khi phát ngôn trước công chúng cũng phải chịu khó uốn lưỡi cho đỡ sai…

Đấy là nghĩ thế thôi, cứ bàn ra tán vào những chuyện chẳng ra đâu vào đâu, nào là sửa kết chuyện Tấm Cám, nào là khi nào l thấp n cao, rôm rả thật nhưng có thêm bớt được gì cho nền văn hóa chung của đất nước hay không? Câu trả lời sẽ là ít lắm. Đọc báo một ngày, thấy quá nhiều chuyện nhảm nhí hoặc ghê sợ được viết ra, ngọng hay không ngọng chẳng giải quyết gì nếu người hành xử với nhau tồi tệ.

Camera